Χωρίς αντίκρισμα

Με τα κρούσματα διαφθοράς να αυξάνονται, η ουσία του προβλήματος δεν είναι το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, τις οποίες ούτε ο Κώστας Καραμανλής ούτε και ο Γιώργος Παπανδρέου λογικά πρέπει να θέλουν, αλλά η αδύναμη σχέση εμπιστοσύνης πολιτών-πολιτικής.

Μετά τη θερινή ραστώνη οι Έλληνες έρχονται αντιμέτωποι με σωρεία προβλημάτων και εκκρεμοτήτων, με ένα νέο κύκλο ανασφάλειας κι απαισιοδοξίας.

Είναι η οικονομία που θα καθορίσει το πολιτικό παιχνίδι; Θα μπορούσε. Πέρυσι τέτοιο καιρό, ο κ. Καραμανλής προχώρησε σε πρόωρες εκλογές με αιτιολογία την κατάρτιση του προϋπολογισμού. Η οικονομία καθόρισε την απόφασή του. Φέτος θα είχε ισχυρότερο λόγο να το πράξει, καθώς η οικονομική κατάσταση είναι χειρότερη απ’ την περυσινή. Οικονομικά πιεσμένοι οι πολίτες, επενδυτικά διστακτικοί οι επιχειρηματίες, αποδυναμωμένο διαχειριστικά το κράτος, δεν είναι δυνατό να δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα που απαιτεί μια οικονομία για να κινηθεί και να αναπτυχθεί. Η αμφισβήτηση διαδέχεται τη γκρίνια και εκείνη, με τη σειρά της, την ανασφάλεια και τη στασιμότητα.

Τα σενάρια της κάλπης

Είναι όμως ακριβώς ο παραπάνω λόγος που αποτρέπει τον κ. Καραμανλή να προσφύγει στην κάλπη. Παρ’ όλα αυτά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού το σενάριο των πρόωρων εκλογών, σε συνδυασμό με τη φιλολογία περί των επικείμενων συνεργασιών, «έπαιξε», δημιουργώντας ερωτήματα ως προς τον ουσιαστικό λόγο, αν δεν ισχύει το «σε κουβέντα να βρισκόμαστε»… Μια απάντηση είναι τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων που δείχνουν εξαιρετικά απίθανο το ενδεχόμενο αυτοδυναμίας, καθώς προβλέπεται ότι κανένα κόμμα δεν θα συγκεντρώσει το 41-24% που απαιτείται (βάση του νόμου Σκανδαλίδη) για να σχηματίσει κυβέρνηση. Για τον ίδιο όμως ακριβώς λόγο θα έπρεπε να μην είναι επιθυμητές σε κανέναν οι πρόωρες εκλογές.

Ποιος ο λόγος για τον Κώστα Καραμανλή να ρισκάρει να παραχωρήσει την εξουσία - στην απίθανη περίπτωση που ηττηθεί στις εκλογές - ή ένα μέρος αυτής - στην περίπτωση που επικρατήσει αλλά απαιτηθεί να συνεργαστεί για να συνεχίσει να κυβερνά; Ποιος ο λόγος για τον Γιώργο Παπανδρέου να θέλει τώρα εκλογές, τη στιγμή που το ΠΑΣΟΚ δεν είναι έτοιμο για μια τέτοια αναμέτρηση και μια νέα ήττα θα θέσει σε αμφισβήτηση την ηγεσία του; Οι λάτρεις των σεναρίων συνωμοσίας θα έβλεπαν αναγκαστική προσφυγή στις κάλπες, λόγω πτώσης της κυβέρνησης που θα προκαλούσαν κάποιοι δυσαρεστημένοι βουλευτές της συμπολίτευσης. Αλλά πόση δυσαρέσκεια είναι αυτή που θα οδηγούσε κάποιον απ’ αυτούς να υποθηκεύσουν το πολιτικό τους μέλλον; Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που ο λόγος δεν ήταν η δυσαρέσκεια, αλλά άλλου είδους κίνητρα, ποιος είναι αυτός /οι που θα τα προσέφερε /αν και για ποιο λόγο; Ή μήπως θα πρέπει να πιστέψουμε ότι τα θεμέλια της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι πλέον τόσο σαθρά;

Το πλέον πιστευτό σενάριο είναι ότι το υπάρχον πολιτικό σύστημα έχει εξαντλήσει τα όρια του και τα υπάρχοντα κόμματα είναι ανήμπορα να χαράξουν πολιτικές επίλυσης δύσκολων και παγιωμένων προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας. Αν στην ανικανότητα προσθέσει κανείς και τη διογκούμενη διαφθορά, τότε πράγματι μπορεί να θεωρήσει ότι η Δημοκρατία βρίσκεται σε κίνδυνο. Αλλιώς ποιος ο λόγος της προεδρικής παρέμβασης την ημέρα μάλιστα του εορτασμού για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Ο Κάρολος Παπούλιας, εστιάζοντας στο ζήτημα της διαφθοράς «φωτογράφισε» και έναν άλλο λόγο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Διόλου τυχαία εντόπισε την ουσία του προβλήματος στη σχέση εμπιστοσύνης πολιτών-πολιτικής, τη μόνη εγγύηση για ουσιαστική κάθαρση. Καμία αναφορά δεν έκανε στη Δικαιοσύνη. Γνωρίζει ότι ουδέποτε ένας πολιτικός απευθύνεται στη Δικαιοσύνη. Ούτε την επικαλείται ως πρόσχημα ή άλλοθι. Η πολιτική, είπε εμμέσως πλην σαφώς ο κ. Παπούλιας, δεν είναι υπόθεση ανακριτών και εισαγγελέων… Είναι υπόθεση των πολιτικών. Αυτοί οφείλουν να την προστατεύουν. Για αυτό και δεν δίστασε να υπενθυμίσει στους παριστάμενους επικεφαλής των κοινοβουλευτικών κομμάτων ότι «τα κόμματα πρέπει να λογοδοτούν στον λαό για τις αμαρτίες των εκπροσώπων του, δείχνοντας ότι υπάρχει και πολιτική ευθύνη για τις επιλογές προσώπων που κάνουν τα κόμματα…».

Ασύμμετρη σχέση

Έως όμως ποιο βαθμό ο κ. Καραμανλής ή ο κ. Παπανδρέου πρέπει να λογοδοτούν για έκνομες πράξεις ή παραλείψεις στελεχών τους, όταν, πέραν των κομμάτων, πολιτική ευθύνη για τις όποιες επιλογές προσώπων που θα αντιπροσωπεύουν τον λαό στις διάφορες θέσεις εξουσίας, έχουν και οι ίδιοι οι πολίτες; Διόλου τυχαία ο κ. Παπούλιας τόνισε: «Ο πολίτης έχει την ευθύνη να απαιτεί καθημερινά, από αυτούς που τον αντιπροσωπεύουν, ήθος και παραδειγματική συμπεριφορά. Οφείλει να επιλέγει εκείνους που με τη διαδρομή τους στην πολιτική ζωή αποδεικνύουν διάθεση προσφοράς και αξιοπρέπειας». Πριν οι πολίτες εντοπίσουν αυτούς που θα τους αντιπροσωπεύουν, οι κ.κ. Καραμανλής και Παπανδρέου, μπορεί να έχουν την ευκαιρία να τους υποδείξουν με άλλο τρόπο. Αν λοιπόν προκηρυχθούν εκλογές εντός του επόμενου εξαμήνου, τότε οι δυο ηγέτες να συντάξουν οι ίδιοι τα ψηφοδέλτια και η ψηφοφορία να γίνει με λίστα. Τότε πράγματι θα έχουν και την αποκλειστική ευθύνη για τα πρόσωπα που θα επιλέξουν, ώστε να λογοδοτήσουν γι’ αυτά στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση - όποτε κι αν γίνει - ενώπιον των Ελλήνων πολιτών. Όσο για την ιδιότυπη σχέση Πολιτικής-Δικαιοσύνης, δεδομένης και της παραγραφής των αδικημάτων που προβλέπεται από τον νόμο, οι «επίορκοι» πολιτικοί δεν θα λογοδοτήσουν στη Δικαιοσύνη και η πολιτική θα παραμείνει υπόθεση των πολιτικών και του λαού.

Π.Κ.Μαυρίδης

(Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ΕΠΙΛΟΓΗ τεύχος Σεπτεμβρίου 2008)
Για προβολή pdf, κλικ στον τίτλο...