Έχει καθιερωθεί ως κανόνας, πολλές φορές, οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για να επικαλύψουν την αδυναμία του πολιτικού συστήματος να διαλέγεται, να αναζητά συναινέσεις, να σχεδιάζει, να αποφασίζει και εν τέλει να υλοποιεί πολιτικές που θα απαντούν στις ανάγκες των καιρών και της κοινωνίας.
Ο νέος νόμος του κ. Δημήτρη Αβραμόπουλου για την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους δεν μπόρεσε να εξαιρεθεί του παραπάνω γενικού κανόνα. Ο υπουργός Υγείας έφερε άρον άρον στη Βουλή ένα νόμο που ως προσπάθεια εναρμόνισης του κοινοτικού Δικαίου στο εσωτερικό Δίκαιο ακολουθεί μεν την ευρωπαϊκή τάση, πλην όμως δεν προσμετρά τις ιδιαίτερες ελληνικές συνθήκες και πολύ περισσότερο δεν κομίζει κάτι καινούργιο και ριζοσπαστικό για την αντιμετώπιση ενός σημαντικού κοινωνικού προβλήματος.
Διότι δεν είναι μόνο ο περιορισμός του καπνίσματος. Είναι, κυρίως – κι αυτός είναι ο τίτλος του συγκεκριμένου νομοσχεδίου – η προστασία των ανηλίκων από το κάπνισμα και τα αλκοολούχα ποτά. Κι επί του θέματος, οι διατάξεις του νέου είναι ατελείς και αποσπασματικές. Οι απαγορεύσεις δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση του προβλήματος, αφού συνήθως προκαλούν το αντίθετο αποτέλεσμα. Δημιουργούν μύθους και αυξάνουν τη ζήτηση των «απαγορευμένων».
Κατά συνέπεια απαιτούνται συνδυασμένες ενέργειες. Παράλληλα με στοχευμένες, δίκαιες και ρεαλιστικές απαγορεύσεις απαιτούνται δράσεις που θα υπηρετούν την πρόληψη. Η επανεξέταση διατάξεων που σχετίζονται με τη διαφήμιση τσιγάρων και ποτών, αλλά και η «προσβασιμότητα» των πολιτών – ιδιαίτερα των ανηλίκων – σε αυτά τα προϊόντα, είναι επιτακτική.
Δεν χρειάζεται πολλή σκέψη. Η διαφήμιση δημιουργεί πρότυπα που συνειδητά καλλιεργούσε επί χρόνια η βιομηχανία του θεάματος για να κατευθύνει τους πολίτες σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και συνήθειες. Έτσι, το πρότυπο του μποέμ άνδρα ή της χειραφετημένης γυναίκας, συνδέθηκε άμεσα με το κάπνισμα ενός τσιγάρου ή ενός πούρου κι επηρέασε διαχρονικά γενιές και γενιές. Την ίδια μεθοδολογία ακολουθούν τώρα κι οι βιομηχανίες ποτών. Ό,τι συμβόλιζε παλαιότερα το τσιγάρο, συμβολίζει τώρα το ποτό. Έτσι εκεί που έγινε κατορθωτό να περιοριστούν οι διαφημίσεις τσιγάρων, οι διαφημίσεις ποτών παρουσιάζουν τεράστια έξαρση. Μαζί τους αυξάνεται κι ο αριθμός των αλκοολικών, αλλά και των ανήλικων που έρχονται σε επαφή με το ποτό σε πρώιμη ηλικία. Το πρόβλημα επιδεινώνεται όσο η προμήθεια ποτών και τσιγάρων παραμένει μια εύκολη διαδικασία.
Tο πρόβλημα αντιμετωπίζεται με τα όπλα που το προκαλούν. Με τη δημιουργία νέων ελκυστικών προτύπων που θα καθιστούν το κάπνισμα ή την κατανάλωση ποτών, πέραν από επιβλαβής για τον ανθρώπινο οργανισμό, συνήθεια και μια παρωχημένη κοινωνική συμπεριφορά.
Π.Κ.Μαυρίδης
(Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ΕΞΠΡΕΣ 6.12.2008)
Για προβολή pdf, κλικ στον τίτλο...
